درس هاي از سيره امام هادي ع

امام محمد بن علي (ع) معروف به جواد الائمه(ع)، تقي و جواد و مکني به ابوجعفر ثاني در دهم رجب ديده به جهان گشود. نام پدرش امام علي بن موسي الرضا (ع) امام هشتم شيعيان و مادرش خيزران است. امام محمد تقي (ع) پس از شهادت پدرش امام رضا (ع) در سال 203 قمري، مقام بلند امامت را در هشت‏ سالگي بر عهده گرفت و آن را به راستي و درستي هدايت کرد و به مقصد عالي رساند. مأمون عباسي (هفتمين خليفه سلسله عباسيان) پس از شهادت امام رضا(ع) از امام جواد (ع) دلجويي کرد و دخترش ام الفضل را به عقد وي درآورد.

درس هايي از امام جواد عليه السلام

انسان اجتماعي آفريده شده است و براي زندگي در جامعه و نيز برآوردن نيازهاي خود، بايد دوستان و همراهاني داشته باشد. پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله فرمودند:

«برادران و دوستان راستين به دست آر، تا در پناهشان زندگي کني که آنان در آسايش زيورند و در هنگام سختي، ساز و برگ [و ياور]». اخلاق پسنديده موجب مي شود انسان، دوستان مناسب و پايداري بيابد. امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرمود: «دوست را با سه ويژگي به دست مي آورند: انصاف در معاشرت، هم دردي[با ديگران] در خوشي و ناخوشي، و داشتن قلبي پاک و سالم [از گناهان]

گزينش دوست، فراروي همه مردم، به ويژه نوجوانان و جوانان است. حال اگر رفاقت، با آزمودن دوست همراه باشد و به ايمان، اخلاق نيکو و وفاداري او يقين شود، دوستي پايدار مي ماند؛ چنان که امام علي عليه السلام فرمود: «هر که پس از نيک آزمودن، برادري و دوستي برگيرد، ارتباطش پايدار مي ماند و دوستي اش استوار مي شود». پس اگر در اين کار سستي شود، زيان دنيوي و اخروي را در پي خواهد داشت. امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرمود: هر کس پيش از آزمودن کسي به او اطمينان کند، خود را در معرض هلاکت و عاقبت رنج آلود قرار داده است.

دوستان ناباب، آينده انسان را در زندگي و اشتغال به خطر مي اندازند. رفاقت با آنان، هم موجب مي شود انسان اخلاق ناپسندشان را بگيرد و هم خود آنها در دوستي خيانت مي کنند و از پشت به دوست خود خنجر مي زنند. امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرمود: از دوستي با شخص شرور بپرهيز که چون شمشيرِ است؛ منظره اش نيکو و اثر زخمش نازيباست.

انسان ها در روابط اجتماعي خود از اخلاق و رفتار نيک يا بد همکاران و دوستان خود تأثير بسيار مي گيرند. امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرمايد: «خوي بد در همراهي با بيخردان، و نيکويي اخلاق در همنشيني با خردمندان است»

حديثي از امام جواد عليه السلام را نقل مي کنيم که فرمود: «ثلاث خصالٍ تجتلب بهنّ المحبّه؛الانصاف في المعاشره و المواساه في الشدّة و الانطواع و الرّجوع علي قلبٍ سليمٍ؛[2] با سه چيز مي توان محبت ديگران را جلب نمود: انصاف داشتن در برخوردها، همدردي با ديگران در سختي ها و راحتي ها و داشتن قلب سليم.» اميد است که اين حديث و ساير احاديث نوراني آن حضرت مشعل هاي فروزاني باشد در دهکده ظلماني جهان امروز و چراغ هايي در کوره راه هاي دشوار زندگي.

چنان که انسان اجتماعي آفريده شده است، براي زندگي در جامعه و نيز برآوردن نيازهاي خود، بايد دوستان و همراهاني داشته باشد. پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله فرمودند: «برادران و دوستان راستين به دست آر، تا در پناهشان زندگي کني که آنان در آسايش زيورند و در هنگام سختي، ساز و برگ [و ياور]». اخلاق پسنديده موجب مي شود انسان، دوستان مناسب و پايداري بيابد. امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرموده است:«ثلاث خصالٍ تجتلب بهنّ المحبّه؛الانصاف في المعاشره و المواساه في الشدّه و الانطواع و الرّجوع علي قلبٍ سليمٍ؛با سه چيز مي توان محبت ديگران را جلب نمود: انصاف داشتن در برخوردها، همدردي با ديگران در سختي ها و راحتي ها و داشتن قلب سليم.»

( کشف الغمّه في معرفه الائمه، علي بن عيسي اربلي، ج 2، ص 349?)

آري! انتخاب دوست براي همه مردم مهم مي نمايد، ولي داشتن دوست مناسب جهت رشد نوجوانان و جوانان از اهميت والايي برخوردار است. حال اگر رفاقت، با آزمودن دوست همراه باشد و به ايمان، اخلاق نيکو و وفاداري او يقين شود، دوستي پايدار مي ماند؛ چنان که امام علي عليه السلام فرمود: اميرالمومنين، علي بن ابي‌طالب (عليه السلام) مي‌فرمايند:

الطُّمَانينَهُ الي کُلِّ احَدٍ قَبلَ الاِختِبارِ مِن قُصورِ العَقلِ.اعتماد به هر کسي پيش از آزمودن، نشانه کم‌خردي است. (غررالحکم، حديث 1980 )

امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرموده است: «مَنِ انقادَ إلَي الطُمَأنينَةِ قَبلَ الخُبرَةِ فَقَد عَرَّضَ نَفسَهُ لِلهَلَکةِ، ولِلعاقِبَةِ المُتعِبَةِ؛هر کس پيش از آزمودن کسي به او اطمينان کند، خود را در معرض هلاکت و عاقبت رنج آلود قرار داده است. (، بحار الأنوار : 71 / 340 / 13 )

دوستان ناباب، آينده انسان را در زندگي و اشتغال به خطر مي اندازند. رفاقت با آنان، هم موجب مي شود انسان اخلاق ناپسندشان را بگيرد و هم خود آنها در دوستي خيانت مي کنند و از پشت به دوست خود خنجر مي زنند. امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرمود: از دوستي با شخص شرور بپرهيز که چون شمشيرِ است؛ منظره اش نيکو و اثر زخمش نازيباست.

انسان ها در روابط اجتماعي خود از اخلاق و رفتار نيک يا بد همکاران و دوستان خود تأثير بسيار مي گيرند. امام جواد عليه السلام در اين باره مي فرمايد: مام جواد عليه السلام فرمودند:

فَسادُ الأخلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاء، وَ صَلاحُ الأخلاقِ بِمُنافَسَةِ العُقَلاء؛ خوي بد در همراهي با بيخردان، و نيکويي اخلاق در همنشيني با خردمندان است. (کشف الغمّه، ج2، ‌ص349)